در دنیای پرتنش امروز، استرس به یکی از مشکلات رایج بسیاری از افراد تبدیل شده است. فشارهای روحی ناشی از مسائل کاری، خانوادگی و اجتماعی، سلامت جسمی و روانی انسانها را تهدید میکند. طبق آمارها، بیش از 70 درصد مردم ایران از استرس رنج میبرند و این معضل موجب بروز یا تشدید بیماریهایی مانند افسردگی، اضطراب، پرفشاری خون، سردردهای میگرنی و حتی سکتههای قلبی و مغزی میشود.
اگرچه نمیتوان استرس را به طور کامل از زندگی حذف کرد، اما کنترل آن برای حفظ سلامتی بسیار حائز اهمیت است. در کنار روشهای غیردارویی مانند ورزش، مدیتیشن و مدیریت زمان، گیاهان دارویی نیز نقش مهمی در مدیریت استرس و کاهش علائم آن ایفا میکنند. امروزه استفاده از داروهای گیاهی برای درمان مشکلات روحی، به دلیل عوارض جانبی کمتر و سازگاری بیشتر با بدن، مورد استقبال قرار گرفته است.
در این مقاله قصد داریم ضمن بررسی برخی گیاهان دارویی مؤثر بر کاهش استرس و اضطراب، بهترین داروی گیاهی برای استرس موجود در بازار ایران را به شما معرفی کنیم. این داروها با بهرهگیری از خواص شگفتانگیز این گیاهان و به واسطه دانش روز گیاهدرمانی، فرمولاسیون شدهاند و میتوانند یاریرسان افراد در غلبه بر تنشهای عصبی و بهبود کیفیت زندگی باشند.
گیاهان دارویی موثر در کاهش استرس و اضطراب
بسیاری از گیاهان دارویی، مواد مؤثرهای را در خود دارند که اثرات آرامشبخشی بر دستگاه عصبی انسان دارند. این مواد، موجب افزایش ترشح هورمونهای شادیآفرین مانند سرتونین و کاهش هورمونهای استرسزا مانند کورتیزول میشوند و از این طریق به ایجاد تعادل و آرامش در بدن کمک میکنند. در ادامه به معرفی چند گیاه دارویی کلیدی در بهبود استرس و اضطراب میپردازیم:
بادرنجبویه
بادرنجبویه یا Melissa officinalis، یکی از شناختهشدهترین گیاهان دارویی در درمان مشکلات عصبی است. این گیاه سرشار از ترکیبات فنولی و اسانسهای معطر بوده و با اثر بر سیستم گابا (انتقالدهنده عصبی مهارکننده)، باعث کاهش تحریکپذیری سلولهای عصبی و القای احساس آرامش میشود. مطالعات نشان دادهاند که مصرف منظم عصاره بادرنجبویه، افسردگی و اضطراب را تا 50% بهبود میدهد. این گیاه همچنین با تنظیم ریتم خواب، در رفع بیخوابیها و کابوسهای شبانه مؤثر است.
گل ساعتی
گل ساعتی با نام علمی Passiflora incarnata، یکی دیگر از گیاهان قدرتمند در کاهش اختلالات خلقی محسوب میشود. این گیاه حاوی ترکیبات شگفتانگیزی مانند فلاونوئیدها، مالتول و اسیدآمینههایی نظیر تریپتوفان است که نقش حیاتی در مسیرهای عصبی مرتبط با احساس آرامش ایفا میکنند. گل ساعتی همچنین آلکالوئیدی به نام کریسین دارد که گیرندههای بنزودیازپینی در مغز را فعال میکند و اثر آرامبخشی شبیه به داروهای شیمیایی دارد، اما بدون ایجاد وابستگی و عوارض سوء. مصرف این گیاه در کنترل حملات پانیک و کاهش تپشهای شدید قلب نیز مفید است.
بهترین داروی گیاهی ضد استرس : سنبل الطیب
سنبل الطیب یا Valeriana officinalis، سالهاست که در طب سنتی کشورهای مختلف به عنوان یک آرامشبخش قوی استفاده میشود. ریشه این گیاه غنی از مواد مؤثرهای مانند والپوتریاتهاست که با افزایش فعالیت گابا در مغز، اضطراب را کاهش داده و موجب القای یک خواب طبیعی و بدون کسالت میشود. سنبلالطیب با تنظیم عملکرد سیستم عصبی سمپاتیک، از ایجاد واکنشهای نامتعادل بدن هنگام استرس نیز جلوگیری میکند. نکته جالب در مورد سنبلالطیب این است که مصرف طولانی مدت آن نه تنها وابستگی ایجاد نمیکند، بلکه اثرات مفیدتری بر کاهش علائم اضطراب دارد.
رازک
رازک یا Humulus lupulus، یک گیاه پیچنده از خانواده شاهدانههاست که به طور سنتی به عنوان یک آرامبخش ملایم به کار میرود. میوه مخروطی شکل این گیاه، دارای آلفااسیدهایی است که علاوه بر ایجاد طعم تلخ در آبجو، اثرات سودمندی بر سیستم عصبی مرکزی دارند. این مواد فلاونوئیدی از یک سو با مهار آنزیمهای تجزیهکننده گابا، این انتقالدهنده مهم مغزی را افزایش میدهند و از سوی دیگر با کاهش تولید هورمون استرس کورتیزول، به آرامش بدن کمک میکنند.
معرفی بهترین داروی گیاهی ضد استرس
با توجه به اهمیت کنترل استرس و تقاضای روزافزون برای درمانهای گیاهی، شرکتهای داروسازی اقدام به تولید محصولاتی کردهاند که با بهرهگیری از عصارههای استاندارد گیاهان دارویی فوقالذکر، در مدیریت اختلالات عصبی و کاهش استرس و اضطراب مؤثر هستند. در ادامه برخی از بهترین داروی گیاهی برای استرس که توانستهاند جایگاه ویژهای نزد مصرفکنندگان پیدا کنند را بررسی خواهیم کرد:
کپسول گیاهی نجابل
کپسول نجابل یکی از محبوبترین داروهای گیاهی ضد استرس در بازار است که توسط شرکت داروسازی باریج اسانس تولید میشود. این محصول حاوی 200 میلیگرم عصاره خشک گیاه بادرنجبویه است که به روش استاندارد و با حفظ حداکثر مواد مؤثره گیاه، استخراج شده است. بادرنجبویه با مهار آنزیمهای تخریبکننده گابا (گاما آمینوبوتیریک اسید)، موجب افزایش این میانجی عصبی مهم در مغز و اعمال اثرات آرامبخشی خود میشود.
ترکیبات اصلی نجابل شامل 60-50% ترکیبات فنولی (رزمارینیک اسید، کافئیک اسید) و 40-30% اسانس فرار (سیترال، سیترونلال) هستند که در مطالعات بالینی، اثربخشی آنها در کاهش اضطراب، استرس و افسردگی تأیید شده است. سایر خواص این دارو عبارتند از: بهبود کیفیت خواب، کمک به عملکرد حافظه و تمرکز، ضد تشنج، ضد نفخ و آرامکننده گوارش.
طبق توصیه کارخانه سازنده، دوز مصرفی نجابل برای بزرگسالان، روزانه 1 کپسول 2-1 بار (ترجیحاً صبح و عصر) است. در موارد خاص و بنا به تشخیص پزشک میتوان دوز را به 2 کپسول 3 بار در روز نیز افزایش داد. این دارو را میتوان با معده خالی یا بعد از غذا با کمی آب میل کرد. مصرف نجابل برای کودکان، زنان باردار و شیرده توصیه نمیشود و در افراد با سابقه حساسیت به گیاهان خانواده نعناعیان باید با احتیاط مصرف شود.
قرص آرامبخش گیاهی ترانکی وال دینه
ترانکی وال دینه یکی دیگر از پرفروشترین داروهای گیاهی در زمینه کاهش استرس، بیقراری و اختلال خواب است. این محصول ساخت شرکت ایرانی رها و حاوی ترکیبی از عصارههای گیاهان سنبل الطیب، گل ساعتی، رازک و بادرنجبویه است. هر قرص ترانکی وال دینه شامل 100 میلیگرم عصاره ریشه سنبلالطیب، 45 میلیگرم عصاره اندام هوایی گل ساعتی، 50 میلیگرم پودر رازک و 50 میلیگرم پودر برگ بادرنجبویه است.
مطالعات علمی متعدد حاکی از اثربخشی بینظیر عصاره ریشه سنبل الطیب در درمان بیخوابی و کاهش علائم استرس و اضطراب است. از طرفی گل ساعتی با مهار بازجذب سروتونین و تنظیم خلق و خو، آثار ضد افسردگی قابل توجهی دارد. ترکیب این دو گیاه با رازک و بادرنجبویه که خود دارای طبع گرم و تسکیندهنده سیستم عصبی هستند، منجر به اثرات همافزایی آرامبخشی این دارو میشود.
قرص برهمی 9000 کاروسوس نچرال هلث
قرص برهمی 9000 کاروسوس نچرال هلث یک مکمل دارویی گیاهی است که برای تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز مورد استفاده قرار میگیرد. این قرص حاوی عصاره خالص گیاه برهمی (Bacopa monnieri) است که از دیرباز در طب سنتی آیورودا به عنوان گیاهی مؤثر بر سیستم عصبی شناخته میشده است. برهمی یکی از گیاهان شگفتانگیز در حوزه تقویت شناختی بوده و مطالعات علمی متعدد، اثربخشی آن را در بهبود حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، افزایش قدرت تمرکز، یادگیری و ادراک اثبات کردهاند.
مکانیسم اصلی عملکرد برهمی، افزایش ترشح استیل کولین (انتقالدهنده عصبی حیاتی در مغز) و کاهش آنزیم استیل کولین استراز (تجزیهکننده استیل کولین) است که در نتیجه آن، فعالیت شناختی در نواحی مختلف مغز ارتقا مییابد. از طرفی این گیاه به واسطه خاصیت آنتیاکسیدانی قوی خود، با مهار رادیکالهای آزاد، از مرگ نورونها جلوگیری میکند. برهمی همچنین با تنظیم عملکرد محور HPA (هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال) در کاهش استرس و اضطراب نقش دارد و میتواند به عنوان یک آرامشبخش ملایم، فرد را از تنشهای روزمره رهایی بخشد.
قرص کروسینا
قرص کروسینا محصول شرکت داروسازی دانا بوده که به عنوان مکمل گیاهی ضد افسردگی و شادیآور شناخته میشود. ماده مؤثره اصلی این دارو کروسین است که یکی از مهمترین و فعالترین آنتیاکسیدانهای موجود در گیاه زعفران به حساب میآید. کروسین نقش بسزایی در خواص درمانی زعفران دارد و مطالعات نشان دادهاند که غلظت این ماده در زعفران ایرانی بسیار بالاتر از سایر انواع زعفران است.
مصرف قرص کروسینا با افزایش سطح سروتونین و دوپامین در مغز، اثرات شگرفی بر بهبود خلق و خو، کاهش افسردگی و استرس دارد. همچنین این دارو با تقویت عملکردهای شناختی، در درمان و پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل مؤثر بوده و حافظه را بهبود میبخشد. از دیگر کاربردهای این مکمل میتوان به پیشگیری از التهاب شبکیه چشم در بیماران دیابتی، جلوگیری از تحلیل بینایی در سالمندان، کنترل اختلالات متابولیک، درمان ناتوانی جنسی و پیشگیری از برخی سرطانها اشاره کرد.
در هر قرص کروسینا 15 میلیگرم کروسین به صورت عصاره غنی شده وجود دارد. طبق توصیه کارخانه سازنده، دوز معمول مصرف این دارو برای بزرگسالان 1 تا 2 قرص در روز همراه با غذا (صبح و عصر) است. البته در شرایط خاص، پزشک ممکن است دوز متفاوتی را تجویز کند. این دارو فاقد عوارض جانبی بوده و تداخل دارویی خاصی ندارد؛ فقط در صورت حساسیت به ترکیبات زعفران و یا افرادی که داروهای رقیقکننده خون مصرف میکنند، باید با احتیاط مصرف شود. مصرف کروسینا در کودکان زیر 12 سال، زنان باردار و شیرده ممنوع است.
ساشه سمانیک جینسنگ قرمز کره ای
ساشه سمانیک جینسینگ قرمز کرهای مکمل گیاهی پرطرفدار است که حاوی 300 میلیگرم عصاره جینسینگ قرمز در هر ساشه 3 گرمی است. جینسینگ یکی از گیاهان باستانی با خواص شگفتانگیز در حوزه سلامتی بوده که در طب سنتی چین و کره هزاران سال است مورد استفاده قرار میگیرد. این گیاه به دلیل داشتن موادی به نام جینسنوزیدها، اثرات متعددی بر بدن دارد که از مهمترین آنها میتوان به تقویت انرژی، بهبود عملکرد حافظه، کاهش خستگی و افزایش توانایی فیزیکی و جنسی اشاره کرد.
ساشه جینسینگ سمانیک به دلیل خاصیت آداپتوژنی (سازگاری با استرس) قوی، یکی از بهترین مکملهای گیاهی ضد اضطراب محسوب میشود. این گیاه با تنظیم ترشح هورمونهای استرس مانند کورتیزول، فشار روانی را کاهش داده، اضطراب و علائم افسردگی را بهبود میبخشد. همچنین جینسینگ با افزایش انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین و دوپامین، نقش مثبتی در تنظیم خلق و خو و ایجاد احساس نشاط دارد. از طرفی خواص آنتیاکسیدانی این گیاه، بدن را در برابر تنشهای اکسیداتیو و آسیب سلولی محافظت میکند.
قرص مود پلاس نوتراکس
قرص مود پلاس نوتراکس محصول شرکت فارماتون سوئیس است که برای بهبود خلق و خو و مدیریت استرس و اضطراب طراحی شده است. این مکمل حاوی ترکیب منحصربهفردی از ویتامینها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه و عصارههای گیاهی بوده که به صورت سینرژیک برای حمایت از سلامت روان عمل میکنند. از جمله ترکیبات کلیدی این قرص میتوان به ویتامین B6، منیزیم، ال-تیروزین، ال-تیانین، گابا (اسید آمینوبوتیریک گاما) و عصارههای گیاهانی مانند آشواگاندا، رودیولا، گل ساعتی، گل بابونه و بادرنجبویه اشاره کرد.
ویتامین B6 با تنظیم متابولیسم انتقالدهندههای عصبی، نقش مهمی در بهبود خلق و کاهش اضطراب دارد. منیزیم نیز اثرات آرامشبخش و ضد استرس خود را با افزایش فعالیت گابا و کاهش انتقال سیگنالهای تحریکی اعمال میکند. اسیدهای آمینه ال-تیروزین و ال-تیانین نیز به ترتیب پیشساز سنتز دوپامین و سروتونین بوده و با افزایش این ناقلین عصبی، در تنظیم خلق نقش دارند. گابا یکی دیگر از ترکیبات اصلی این مکمل است که مهمترین انتقالدهنده عصبی مهاری در مغز محسوب شده و با کاهش فعالیت بیش از حد نورونها، اثر آرامشبخشی قابل توجهی دارد.
عصارههای گیاهی به کار رفته در مود پلاس هر یک با مکانیسمهای متفاوتی، اثرات سودمندی بر مدیریت استرس و بهبود عملکردهای مغزی دارند. آشواگاندا یک گیاه سازگار با استرس بوده که با تعدیل محور HPA، پاسخهای استرسی را کاهش میدهد. رودیولا نیز با افزایش مقاومت به استرس و جلوگیری از اُفت انرژی ذهنی، احساس نشاط را بهبود میبخشد. گیاهان دیگر مانند گل ساعتی و بادرنجبویه نیز اثرات ضد اضطرابی و آرامشبخشی خود را از طریق افزایش گابا و تعامل با گیرندههای بنزودیازپینی اعمال میکنند.
مطالعات بالینی، اثربخشی قابل توجه مود پلاس را در کاهش علائم افسردگی، اضطراب، استرس و بهبود کیفیت خواب اثبات کردهاند، بدون آنکه عوارض مهمی داشته باشد. دوز توصیه شده این مکمل 1 تا 2 قرص در روز همراه با وعدههای غذایی است. افراد تحت درمان با داروهای اعصاب باید پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
قرص روکشدار استرس کالم ناتیریس
قرص استرس کالم ناتیریس در واقع یک فراورده گیاهی برای مدیریت استرس و اختلالات خواب است که توسط شرکت داروسازی ناتیریس فرانسه تولید میشود. این مکمل حاوی ترکیبی منحصربهفرد از شش گیاه دارویی به همراه ویتامینهای گروه B است که با همافزایی یکدیگر باعث کاهش علائم استرس و بهبود آرامش و کیفیت خواب میشوند. گیاهان به کار رفته در این فرمولاسیون عبارتند از: گل بابونه، گل ساعتی، سنبل الطیب، کاهو، رازک و رازیانه.
بابونه به دلیل وجود ترکیبات فلاونوئیدی مانند آپی ژنین، یکی از بهترین گیاهان برای کنترل اضطراب، استرس و بی خوابی است. گل ساعتی نیز با داشتن ترکیبات آلکالوئیدی از جمله کریسین، اثرات آرامش بخشی و ضد تشنجی قابل توجهی دارد. عصاره ریشه سنبل الطیب یکی از قوی ترین داروهای گیاهی خواب آور بوده که بدون ایجاد خواب آلودگی روز بعد، باعث القای یک خواب عمیق و با کیفیت می شود. کاهو به دلیل دارا بودن لاکتوسین، یک ماده شیری مانند که اثر آرام بخشی دارد، در بهبود کیفیت خواب مفید است. رازک و رازیانه نیز به دلیل خواص ضد اسپاسم و ضد دردی خود به ویژه در دردهای عصبی و ماهیچه ای، در تسکین علائم جسمی استرس کمک کننده هستند.
وجود ویتامین های گروه B از جمله نیاسین، ریبوفلاوین و تیامین در کنار عصاره های گیاهی، اثرات مثبت استرس کالم را دو چندان می کند. این ویتامین ها نقش حیاتی در تولید انرژی سلول های عصبی و تنظیم انتقال دهنده های عصبی دارند و کمبود آنها با نشانه هایی مانند خستگی، اضطراب، تحریک پذیری و اختلال خواب همراه است.
نحوه مصرف استرس کالم، روزانه 3 قرص همراه با وعده های غذایی است. اثرات این مکمل معمولا ظرف 2 هفته ظاهر می شود، اما برای دستیابی به نتایج بهینه، توصیه می شود دوره مصرف به 1 تا 3 ماه افزایش یابد. عوارض جانبی این فراورده بسیار نادر بوده و در برخی افراد حساس ممکن است شامل علائم گوارشی خفیف و یا خواب آلودگی باشد.
جمعبندی
در این مقاله به معرفی بهترین داروهای گیاهی ضد استرس و اضطراب در بازار ایران پرداختیم. ترکیبات اصلی این مکملها شامل عصارههای استاندارد گیاهان دارویی مانند بادرنجبویه، سنبلالطیب، گل ساعتی، جینسینگ و آشواگاندا به همراه ریزمغذیهایی نظیر ویتامینها و مواد معدنی هستند. این ترکیبات طبیعی با اثر بر انتقالدهندههای عصبی، کاهش هورمونهای استرس، افزایش مقاومت بدن در برابر فشارهای روانی و بهبود کیفیت خواب، نقش مؤثری در ارتقای سلامت روان ایفا میکنند.
نکته حائز اهمیت در مورد مصرف داروهای گیاهی این است که گرچه عوارض آنها معمولاً خفیفتر از داروهای شیمیایی است، اما بیضرر نیستند و مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشک میتواند خطراتی را به همراه داشته باشد. بنابراین توصیه میشود پیش از مصرف این مکملها با متخصص مشورت شود. همچنین باید در نظر داشت که داروهای گیاهی به تنهایی نمیتوانند جایگزین راهکارهای اصولی مدیریت استرس باشند و در کنار مصرف آنها، باید سبک زندگی را نیز اصلاح کرد.
در پایان امیدواریم این مقاله اطلاعات جامع و مفیدی را در اختیار شما قرار داده باشد تا بتوانید با آگاهی بیشتر، بهترین داروی گیاهی متناسب با شرایط خود را انتخاب کنید و گام مؤثری در جهت مدیریت استرس و بهبود کیفیت زندگیتان بردارید.
این مطلب چقدر مفید بود براتون؟
امتیاز دهید
میانگین امتیاز 4.5 / 5. تعداد امتیازها 2
به این نوشته امتیازی داده نشده!
سلام پسر ۸ سالم اضطراب داره موقع خواب دندوناش قریچ قورچ میکنه دم در مدرسه هم بعضی وقتا میگه تهوع دارم البته کلاس اول بود خیلی شدید بوددم مدرسه استفراغ هم میکرد ولی الان بهتر شده اما بازم اضطراب داره وشبا خیلی وقتا کابوس میبینه میاد پیش خودم میخوابه من چیکار کنم که اصطراب اصلن نداشته باسه به خدا خیلی ناراحت میشم ذهنم درگیر میشه خواهشن کمکی کنید بگید چیکار کنم کنترل کنم تا ازبین بره اضطرابش
دوست عزیز
سلام
پیشنهاد میشه از مشاور کمک بگیرید
سلام وقتتون بخیر. این قرص هایی که گفتید عوارضی ندارند؟ یعنی برای بدن مضر نیستند؟ و این که استفاده از این قرص ها باید دائمی باشه یا میشه بعد یه مدت مصرف قطعشون کرد؟ میشه لطفا منو راهنمایی کنید.
چون من یک مدت از قرص کالم ناتیریس استفاده کردم ولی خیلی مفید نبود.
دوست عزیز
سلام
داروهایی که توسط پزشک تجویز میشن فقط باید تحت نظر پزشک استفاده بشن
شما میتونید از مکمل های گیاهی و داروهایی که نیاز به تجویز پزشک ندارن استفاده کنید
سلام
من دخترم در دوران امتحانات استرسی شدیدی داشت من براش کپسول نجابل خریدم واستفاده کرد واقعا تاثیر داشت.
سلام
ممنون که تجربه تونو باما به اشتراک گذاشتید
سلام
وقت بخیر
ممکنه وقتی خوب شدیم این روش هارو کنار بزاریم دوباره حالت قبلی برگردع آیا؟
سلام
دوست عزیز ، استرس بیشتر در اثر سبک زندگی نادرست ایجاد میشه
با تغییر در الگوی رفتاری و جایگزین کردن با روش های مناسب مثل داشتن برنامه ورزشی منظم، خواب کافی، مدیریت زمان و پرهیز از قرار گرفتن در معرض شرایط استرس زا ، استرس هم کنترل میشه
سلام وقت بخیر
عالی بود و متشکرم از زحمات شما عزیزان
سلام
ممنون از شما رضای عزیز
لطفاً پیش از ارسال نظر، خلاصه قوانین زیر را مطالعه کنید: